جشنهای آخرین چهارشنبه سال در میان قوم تالش که بیشتر در حوزه غربی استان گیلان سکونت دارند، از اهمیت زیادی برخوردار است.
به اعتقاد مورخان آداب و رسوم خاص آخرین چهارشنبه سال در میان تالشها از اصیلترین و قدیمیترین رسوم مربوط در میان ایرانیان محسوب میشود و آنها همواره بر گسترش معنویت و نوعدوستی در آن کوشیدهاند.
برای استقبال از این جشن ملی زنان تالشی پس از خانهتکانی و تمیز کردن منازل، به دامن کوه و دشت رفته و بنفشههای نورسته را که بوی بهاربه همراه دارند، چیده وبه خانه میآورند و استقبال از جشن چهارشنبهسوری آغاز میشود.
خانوارهای تالشی در غروب چهارشنبه سوری دستههایی از کاه را که “کولش” مینامند در حیاط منزل ردیف کرده و پس از آتش زدن از روی آتش میپرند.
در غروب آخرین سهشنبه سال اعضای خانواده پس از برگزاری مراسم پریدن از روی آتش و تبریک چهارشنبه به اقوام و همسایگان بر سر سفره شام نشسته و با آرزوی سالی خوش شام چهارشنبه آخر سال را میل میکنند.
زنان تالشی در سفره شب چهارشنبه سوری از انواع غذاهای محلی تالشی مانند ویزکوکو (کوکو گردو) پته (ترشی تره) سیوقیله (نوعی فسنجان ) لونگی (غذایی مرکب از گردو وترشی آلوچه که در داخل شکم جوجه وماهی میگذارند) چغرتما (گوشت مرغ، تخم مرغ وسیب زمینی) استفاده میکنند.
پس از این مراسم خاکسترهای باقی مانده از آتش را در پشت دروازه خانهها ریخته تا با رفع بدیها، سالی خوش و بدور از ناگواری در پیش رو باشد.
پس از آن نوبت به نوجوانان و کودکان میرسد تا از بزرگترهای خود هدیه بگیرند.
اکثر خانوارهای تالشی به هدیه چهارشنبه که معمولا پول میباشد، معتقدند و هدیههایی که در این شب میگیرند برایشان مهم است.
همچنین در رسم شالاندازی یا دستمال اندازی کودکان و نوجوانان تالش در این شب دستمالی را به درب منزل همسایگان میاندازند تا صاحبخانه دستمال را برداشته و هدیهای در داخل آن بگذارد.
هدیههایی که در درون شال یا دستمال گذاشت میشود معمولا شیرینیهای محلی همانند نان شیرین، حلوا، جوراب شال، دستمال گلدوزی شده و تخممرغ تزئین شده است.
تالشان اینگونه شب آخر چهارشنبه سال را سپری میکنند و خاطره خوشی را به دفتر زندگی خود میافزایند.
بر اساس یک رسم دیگر اهالی صبح چهارشنبه پس از بیدارشدن از روی آب یا رودخانه محلی سه بار رد میشوند و پس از آن به خانه برگشته و فرارسیدن چهارشنبه را تبریک میگویند.